काय आहे एंडोमेट्रीयल हायपरप्लासिया ?
गर्भाशय हे 3 थरांचं बनलेलं असतं. ते म्हणजे पेरिमेट्रीयम, मायोमेट्रीयम आणि एंडोमेट्रीयम. यापैकी एंडमेट्रीयम हा सर्वात आतील थर असतो. हा थर लहान इपीथिलीयल पेशींनी बनलेला असतो. अंडाशयानं सोडलेल्या हार्मोन अंतर्गत याची वाढ होते. हा एंडोमेट्रीयम आहे जो प्रत्येक मासिक पाळीच्या वेळी वाढतो आणि गळून पडतो. त्यामुळंच रक्तस्त्राव होतो. इस्ट्रोजनच्या पातळीतील काही बदलांमुळं हा एंडोमेट्रीयम जाड बनून राहतो आणि ही स्थिती एंडोमेट्रीयल हायपरप्लासिया म्हणून ओळखली जाते. तसं तर हा कर्करोग नाहीये. परंतु काही प्रकरणात मात्र तो कर्करोग होऊ शकतो.
काय आहेत याची लक्षणं ?
– असामान्य मासिक रक्तस्त्राव (जास्त रक्तस्त्राव किंवा अधिक वारंवार मासिक पाळी)
– मेनोपॉझनंतरही योनीतून रक्तस्त्राव
– जास्त रक्त गेल्यानं अॅनिमिया
अशक्तपणा
काय आहेत याची कारणं ?
– लठ्ठपणा
– हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपीचा दीर्घकाळ वापर
– वंध्यत्व
– पॉलिसिस्टीक ओव्हेरियन डीसीज (पीसीओडी)
काय आहेत यावर उपचार ?
1) निरीक्षण – ही सर्व सर्वात कॉमन अशी पद्धत आहे. कारण मेनोपॉझनंतर एस्ट्रोजनच्या अनुपस्थितीत हायपरप्लासिया कमी होतो किंवा याची लक्षणं कमी होतात.
2) वैद्यकीय व्यवस्थापन – स्पष्ट लक्षणं असल्यास किवा मेनोपॉझनंतरही योनीतून जर रक्तस्त्राव होत असेल तर तोंडावाटे खाण्यासाठी प्रोजेस्टेरॉनच्या गोळ्या दिल्या जातात.
3) सर्जिकल मॅनेजमेंट – काही रुग्णांमध्ये वैद्यकीय थेरपीनंतरही सतत लक्षणं दिसतात. अशा प्रकरणात एंडोमेट्रीयम हा एंडोमेट्रीयल अल्बेशन पद्धतीद्वारे साफ केला जातो. याशिवाय गंभीर प्रकरणात अंडाशयांसह संपूर्ण गर्भाशय काढलं जातं.
