Breast Cancer/ स्तनाचा कर्करोग ची शस्त्रक्रिया, जोखीम घटक आणि उपचार तुम्हाला माहित आहेत का?
आरोग्यनामा ऑनलाईन- स्त्रियांमध्ये Breast Cancer / स्तनाचा कर्करोग हा सर्वात सामान्य कर्करोग आहे आणि या कर्करोगाने मृत्यूचे मुख्य कारणांपैकी एक आहे. एका सामान्य महिलेच्या स्तनामध्ये चरबी, कनेक्टिंग टिश्यू, लोब्यूल्स किंवा लहान ग्रंथी असतात ज्या स्तनपान करवून दूध तयार करतात आणि नलिकाकडे दूध घेऊन जातात. जेव्हा या शरीरातील पेशी अनियंत्रितपणे गुणाकार करण्यास सुरवात करतात तेव्हा ते कर्करोगाचा प्रारंभ करतात. ह्याचे रूपांतर ट्यूमर मध्ये होऊ शकते जे एका ढेकूळ सामान वाटतात आणि एक्स-रे दरम्यान दिसतात.
महिलांनी त्यांच्या स्तनांच्या सामान्य स्वरुपाची आणि भावनांची नोंद ठेवली पाहिजे. तरीसुद्धा, महिलांनी वर्षामध्ये एकदा नियमितपणे मॅमोग्राम आणि स्क्रीनिंग चाचण्या घेण्याची शिफारस केली जाते. सौम्य कर्करोगाचा सर्वात सामान्य लक्षण नवीन ढेकूळ असू शकतो, जो कोमल, मऊ आणि गोल असू शकतो किंवा कडा असू शकतो. ते देखील वेदनादायक असू शकतात. अशा परिस्थितीत आपण संबंधित आरोग्य सेवा प्रदात्याकडे त्वरित तपासणी केली पाहिजे. स्तनाच्या कर्करोगाची संभाव्य लक्षणे हि असू शकतात:
- त्वचेची जळजळ
- संपूर्ण किंवा स्तनाचा भाग सूजने
- उलटे स्तनाग्र
- निप्पल स्त्राव, (रक्त असलेले)
- लालसरपणा, स्तनाग्र किंवा स्तनाची त्वचा जाड होणे
- काख (बगल) किंवा स्तनात वेदना
- त्वचेची साल सोलणे, फ्लॅकिंग किंवा स्केलिंग करणे
जोखीम घटक (Risk factors) – Breast Cancer / स्तनाचा कर्करोग
स्तनांच्या कर्करोगाचे नेमके कारण स्पष्ट नाही, परंतु कर्करोगाच्या पेशींच्या वाढीसह असे काही जोखीम घटक आहेत. एक सौम्य कर्करोग, एक घातक ट्यूमरवर विकसित होऊ शकतो. हे एक ज्ञात सत्य आहे की डीएनए (DNA) मधील उत्परिवर्तनांमुळे स्तनांच्या सामान्य पेशी कर्करोग होऊ शकतात. त्यापैकी काही वारस्या मध्ये मिळू शकतात, तर बहुतेक डीएनए बदल आयुष्याच्या नंतरच्या टप्प्यावर मिळू शकतात.
Breast Cancer / स्तनाच्या कर्करोगाच्या विविध जोखमीच्या घटकांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
कौटुंबिक इतिहास: ज्यांच्या जवळच्या नातेवाईकांना हा रोग आहे त्यांच्यासाठी धोका जास्त आहे.
शरीराचे वजनः लठ्ठ किंवा जास्त वजन असलेल्या स्त्रियांना शरीरात एस्ट्रोजेनची पातळी वाढल्यामुळे स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका जास्त असतो.
रजोनिवृत्ती: 55 वर्षांनंतर जे रजोनिवृत्तीमध्ये प्रवेश करतात त्यांना जास्त धोका असतो
मद्यपान
रेडिएशन एक्सपोजरः स्तन कर्करोगाशिवाय इतर कर्करोगाच्या रेडिएशन उपचारांमुळे नंतरच्या स्तरावर स्तनाचा कर्करोग होण्याची शक्यता वाढू शकते.
उपचार-
स्तनाचा कर्करोग जेव्हा स्तनाच्या पेशींमधून उद्भवतो तेव्हा ते जास्त प्रमाणात वाढतात आणि मर्यादित ट्यूमरमध्ये बदलतात. ते स्तनामधील लिम्फ नोड्समध्ये किंवा रक्ताद्वारे इतर अवयवांमध्ये पसरतात. स्तनाच्या कर्करोगाचा उपचार प्रकारासारख्या अनेक घटकांवर अवलंबून असतो जसेकी रुग्णाचे वय, संपूर्ण आरोग्य आणि संप्रेरकांबद्दलची संवेदनशीलता.
शस्त्रक्रिया-
एखाद्या व्यक्तीच्या निदानाची आणि वैद्यकीय स्थितीनुसार, शस्त्रक्रिया एकतर स्तनाचा भाग किंवा संपूर्ण भाग किंवा जवळच्या लिम्फ नोड्स काढण्यासाठी केली जाईल. आपण शस्त्रक्रिया पॅकेजेस ऑनलाइन बुक करण्यापूर्वी, त्यामध्ये सहभागी असलेल्या वेगवेगळ्या शस्त्रक्रियांचे नावं आपल्याला माहिती असणे महत्वाचे आहे. स्तनाच्या कर्करोगाच्या पेशी काढून टाकण्यात 2 मुख्य प्रकारच्या शस्त्रक्रिया आहेत:
- स्तन-संवर्धन शस्त्रक्रिया (Breast-conserving surgery (Lumpectomy)
अशा प्रकारच्या शस्त्रक्रियामध्ये, सर्जन कर्करोग असलेल्या स्तनाचा फक्त एक भाग काढून टाकतो. स्तनाचा भाग काढून टाकण्यासाठी त्याचा आकार – ट्यूमरच्या आकार आणि जागेवर अवलंबून असतो.
- मास्टॅक्टॉमी (Mastectomy)
मास्टॅक्टॉमीमध्ये, स्तनाच्या ऊतकांसह तसेच जवळच्या ऊतकांसह संपूर्ण स्तन काढून टाकला जातो. ज्यांना मोठ्या आकाराचे ट्यूमर आणि उपचारांचा इतिहास आहे त्यांच्यासाठी हा एक उत्तम पर्याय आहे. काही स्त्रिया मास्टॅक्टॉमी घेतल्यानंतर त्यांच्या स्तनाचे पुनर्संचयित करण्याचा विचार करू शकतात. या शस्त्रक्रियेचे वर्णन स्तन पुनर्रचना म्हणून केले जाते.
स्तनांच्या कर्करोगाच्या शस्त्रक्रियेव्यतिरिक्त, ज्यामध्ये स्तनाच्या कर्करोगाच्या पेशी काढून टाकल्या जातात, अशा प्रकरणांमधे उद्भवू शकतात जेथे ते axillary lymph nodes मध्ये पसरला असेल. अशा प्रकरणांमध्ये, या “Radiation therapy, Hormone therapy, Chemotherapy” उपचारांच्या साहाय्याने सेंटीनेल नोड बायोप्सी आणि एक्सिलरी लिम्फ नोड विच्छेदन करणे आवश्यक आहे:
प्रतिबंध (Prevention)-
जीवनशैलीतील काही बदलांचे अनुसरण करून स्तनाचा कर्करोग रोखला जाऊ शकत. जसे की, ताजे फळे आणि भाज्यांबरोबर निरोगी आहार घेणे, नियमित व्यायाम करणे, जास्त मद्यपान टाळणे आणि योग्य प्रमाणात बॉडी मास इंडेक्स राखणे.
टीप :- वरील लेख (Breast Cancer/ स्तनाचा कर्करोग ची शस्त्रक्रिया, जोखीम घटक आणि उपचार तुम्हाला माहित आहेत का?) हा माहिती म्हणून देण्यात आलेला आहे. यातून आम्ही कोणताही दावा करत नाही. त्यामुळं काहीही करण्याआधी एकदा डॉक्टरांचा किंवा तज्ज्ञांचा सल्ला नक्की घ्या. प्रोफेशनल अॅडव्हाईस म्हणून या लेखाचा वापर करू नये.
काही गोष्टी काहींना सूट होतात तर काहींना सूट होत नाहीत. तसेच काही लोकांना काही पदार्थांची अॅलर्जीही असते. त्यामुळं तुम्हाला अॅलर्जी असणारे पदार्थ वापरणं टाळावं.